Toezicht Wmo
Sinds de invoering van de Wet maatschappelijke ondersteuning (Wmo 2015) regelt de gemeente ondersteuning voor inwoners die niet zelfredzaam zijn. Denk daarbij bijvoorbeeld aan dagbesteding, huishoudelijke hulp of begeleiding thuis. Organisaties die dit aanbieden noemen we Wmo-aanbieders. De toezichthouders van de GGD toetsen de kwaliteit van de ondersteuning en zorg van deze aanbieders om te kijken of dit goed en veilig is.
Onderzoeksrapporten vind je op ToezichtWMO.nl.
Welke kwaliteitseisen zijn er?
Mensen die ondersteuning nodig hebben, kunnen kwetsbaar zijn. Daarom staan in de wet kwaliteitseisen waar een aanbieder aan moet voldoen. Zo staat er bijvoorbeeld dat de ondersteuning en zorg veilig en doeltreffend moet zijn. En dat als er zich een calamiteit voordoet, de aanbieder dit meldt bij de toezichthouder. Gemeenten hebben daarnaast aanvullende (kwaliteits-)eisen opgenomen in een gemeentelijke verordening of in contracten met aanbieders. GGDrU houdt toezicht op basis van de wettelijke eisen en aanvullende eisen van gemeenten. Hiervoor gebruikt GGDrU dit toetsingskader.
Drie vormen van toezicht
GGDrU onderscheidt drie vormen van Wmo-toezicht. Namelijk:
- Kwaliteitstoezicht
Dit is een proactieve vorm van toezicht waarbij de GGD onderzoekt wat er goed gaat, wat niet goed gaat en wat de aanbieder moet verbeteren. Het doel van dit toezicht is het bewaken en het verbeteren van de kwaliteit van zorg en ondersteuning.
De stappen die worden doorlopen tijdens het kwaliteitstoezicht en onze werkwijze vind je in de Werkwijze kwaliteitstoezicht. - Signaalgestuurd toezicht
De GGD voert signaalgestuurd toezicht uit als er signalen zijn vanuit de gemeente dat er iets niet goed gaat bij een aanbieder of als er sprake is van een onveilige situatie. De toezichthouder doet tijdens een signaalgestuurd toezicht onderzoek naar de kwaliteit van een voorziening, maar bijvoorbeeld niet naar fraude. - Calamiteitentoezicht
Dit vindt plaats wanneer er zich een calamiteit of een geweldsincident voordoet bij een aanbieder. Het doel hiervan is te leren van de gebeurtenis en passende maatregelen te nemen, zodat de kans op herhaling kleiner wordt en de ondersteuning beter wordt.
Wat is een calamiteit?
Een calamiteit is een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van een voorziening en die tot een ernstig schadelijk gevolg of de dood van een cliënt heeft geleid. Voorbeelden van calamiteiten zijn:
- Onverwacht en onbedoeld overlijden van een cliënt;
- Suïcide van een cliënt;
- Overlijden van een ander als gevolg van het handelen van een cliënt;
- Ernstig en/of blijvend lichamelijk letsel van een cliënt of van een ander als gevolg van het handelen van een cliënt;
- Ernstig grensoverschrijdend gedrag: fysiek, psychisch en/of seksueel door cliënten, hulpverleners, ouders of verzorgers.
Daarnaast behoren ook onverwachte of onvoorziene gebeurtenissen tot een calamiteit waarvan verwacht kan worden dat deze kunnen leiden tot maatschappelijke onrust, de verstoring van de openbare orde en/of veiligheidsrisico’s.
Wanneer moet een calamiteit of geweldsincident gemeld worden?
Als Wmo-aanbieder ben je wettelijk verplicht om calamiteiten en geweldsincidenten te melden bij de toezichthouder. GGDrU hanteert hiervoor een termijn van maximaal 3 werkdagen. Bij twijfel kun je contact opnemen met wmotoezicht@ggdru.nl. Gezamenlijk kan dan worden besproken wat de vervolgstappen zijn. Het meldingsproces wordt toegelicht en in beeld gebracht, in de factsheet ‘Melden calamiteiten en geweld Wmo’.
Het melden van calamiteiten is van groot belang voor kwaliteitsverbetering van de zorg. Ondanks de wettelijke meldplicht daalt het aantal calamiteitenmeldingen en -onderzoeken in de Wmo-sector al jaren op rij. GGDrU wil de meldingsbereidheid onder Wmo-aanbieders graag vergroten. Daarom heeft GGDrU onderzoek gedaan onder Wmo-aanbieders in onze regio, om te begrijpen waarom zij calamiteiten en geweldsincidenten niet melden bij GGDrU, en welke knelpunten zij hierbij ervaren. Op basis van deze informatie is er een aantal verbeteringen voorgesteld en in gang gezet. Heeft u vragen over dit onderzoek, of bent u geïnteresseerd in het onderzoeksrapport? Mail dan naar wmotoezicht@ggdru.nl.
Wat is het doel van het calamiteitenonderzoek?
Het calamiteitenonderzoek heeft als doel te leren van de gebeurtenis en passende maatregelen te nemen, zodat de kans op herhaling wordt verkleind en de ondersteuning wordt verbeterd. In het onderzoek gaat het dan ook om vermijdbaarheid en niet om verwijtbaarheid. Het melden van een calamiteit is mogelijk via dit formulier.
Over de uitvoering van het calamiteitentoezicht is meer te lezen in het Protocol calamiteitentoezicht Wmo GGD regio Utrecht.
Welke bevoegdheden en plichten heeft een toezichthouder?
GGDrU is door de gemeenten in de regio Utrecht aangewezen voor het uitvoeren van het toezicht op de kwaliteit van de Wmo (uitgezonderd Gemeente Eemnes). Als Toezichthouder Wmo zijn er wettelijke bevoegdheden en plichten, deze kan je teruglezen in dit document.