Toename meldingen onbegrepen gedrag en woonhygiëneproblematiek in regio Utrecht

Meer meldingen van onbegrepen gedrag

Het aantal meldingen van mensen met onbegrepen gedrag blijft toenemen. Dit gaat om mensen die moeite hebben om voor zichzelf te zorgen, overlast veroorzaken of soms een gevaar vormen voor zichzelf of anderen. Denk bijvoorbeeld aan een buurtbewoner die op nachtelijke tijdstippen veel schreeuwt en herrie maakt, soms ook overdag zonder schoenen op straat loopt, waardoor medebewoners zich zorgen maken. Of een dame die betrapt wordt op diefstal, waarbij niet kwade opzet maar dementie de oorzaak blijkt te zijn. Soms zijn de signalen subtieler, zoals een oudere die de politie belt na een valpartij, waarna blijkt dat hij in een zwaar vervuild huis leeft en volledig geïsoleerd is geraakt.

De afgelopen jaren is het aantal meldingen over mensen met onbegrepen gedrag sterk toegenomen. Dit komt niet doordat de problematiek zelf is veranderd, maar doordat de maatschappij is veranderd. In 2024 kwamen er bij het Meld- en Adviespunt Bezorgd (MAB) van GGD regio Utrecht 3.956 meldingen binnen, dat is iets meer dan in 2023. Vooral onder jongeren tussen de 18 en 34 jaar is een toename te zien: hun aandeel groeide van 22% in 2020 naar 30% in 2024. De meeste meldingen gaan over psychische problemen (72%) en sociale problemen (42%). In bijna alle gevallen (93%) werd hulp ingeschakeld. Maak je je zorgen over iemand? Dan kun je dit melden bij het Meld- en Adviespunt Bezorgd (MAB) van GGDrU. Dit kan als vriend, familielid of als zorgprofessional en dit kan ook anoniem. LET OP: is je melding dringend? Bel dan 112!

Intensievere samenwerking en preventie

Werken aan een sluitende aanpak voor personen met onbegrepen gedrag staat hoog op de landelijke agenda. Ook in regio Utrecht wordt sterk ingezet op samenwerking met ketenpartners, waaronder GGZ/verslavingszorg, de politie, woningcorporaties, sociale wijkteams, gemeenten, bemoeizorgteams, huisartsen en zorgpartijen die ambulante begeleiding bieden. In de kenniswerkplaats Samen Omgaan met Onbegrip (SOMO) werken professionals samen om mensen met onbegrepen gedrag te helpen hun veerkracht en herstelvermogen te versterken, en de steun vanuit de omgeving te vergroten. Daarnaast is de samenwerking met onder andere het Openbaar Ministerie, de NS en het team Radicalisering van de gemeente Utrecht geïntensiveerd. Een voorbeeld van goede samenwerking is dat er sinds maart 2024 een sociaal werker aanwezig is op Utrecht CS die signalen van onbegrepen gedrag vroegtijdig opmerkt en het MAB kan inschakelen.

Woonhygiëneproblematiek

Ook het aantal meldingen van ernstige woonhygiëneproblematiek (WHP) is gestegen. In 2024 kwamen er 195 meldingen binnen, die hebben betrekking op 175 personen. Mensen kunnen om verschillende redenen zichzelf en hun woonomgeving ernstig vervuilen. Vereenzaming maar ook psychische en lichamelijke achteruitgang, dementie, een verstandelijke beperking, psychiatrische aandoeningen, extreme dierenliefde, verzamelwoede of verslaving kunnen hieraan ten grondslag liggen. Als mensen hun woning laten vervuilen kunnen omwonenden daar veel last van hebben. De omwonenden hebben last van de stank of het ongedierte. Of ze maken zich zorgen om de leefsituatie van hun buurtgenoot. In 29% van de gevallen werd de melding gedaan door bezorgde familieleden of buurtbewoners. Eén op de tien personen met een WHP-melding is al eens eerder, soms meer dan zeven jaar geleden, bij de GGDrU aangemeld geweest vanwege huisvervuiling.

Blik op de toekomst

De stijging van meldingen onderstreept het belang van een goed georganiseerde samenwerking tussen hulpverleningsinstanties, gemeenten en maatschappelijke organisaties. GGDrU blijft zich inzetten voor de verbetering van de zorg voor sociaal kwetsbare mensen, met als doel hun herstelkracht te vergroten en de samenwerking in de regio verder te versterken.

Link naar het rapport: Jaarrapportage 2024 OGGZ van GGD regio Utrecht