Onderzoeksresultaten
Kennis delen
Vanuit een brede samenwerking op het terrein van onderzoek met regionale kennisinstituten, praktijkorganisaties, gemeenten/provincie en ervaringsdeskundigen komen we tot nieuwe toepasbare inzichten. We werken hiermee aan een betere publieke gezondheidszorg. We maken onze onderzoeksresultaten toegankelijk en toepasbaar. We delen deze kennis met onze ketenpartners en gemeenten tijdens bijeenkomsten, binnen onze netwerken en online.
Hieronder lichten we een aantal van onze onderzoeksresultaten toe:
GGDrU heeft in opdracht van de gemeente Zeist een evaluatie uitgevoerd van de sociale aanpak in de L-flat binnen de buurtaanpak Vollenhove Vooruit.
De sociale aanpak was gericht op het voorkomen van stress en onrust bij de kwetsbare inwoners in de L-flat ten gevolge van een grote renovatie. De samenwerking tussen woningcorporatie Woongoed en team Voor L-kaar was de basis in deze sociale aanpak.
Het evaluatieonderzoek betrof een multi-method aanpak, bestaande uit interviews onder professionals in de buurt, cliëntenteam Voor L-kaar, straatinterviews en kwantitatieve analyse van registratie van Zorgned.
Uit dit onderzoek kwam naar voren dat deze sociale aanpak als geheel positief is ervaren door bewoners en ketenpartners omdat de werkwijze goed aansloot op de populatie in de flat. De aanpak heeft stress en stapeling van problemen bij kwetsbare inwoners tijdens de renovatie voorkomen. Positieve aspecten van de aanpak zijn: laagdrempeligheid omdat het team in de flat zit, praktische ondersteuning als middel om het vertrouwen van de bewoners te krijgen zodat indien nodig naar intensievere zorg/begeleiding kan worden verwezen en de outreachende aanpak.

‘Voor bewoners van de L-flat is deze aanpak heel waardevol. Dat het team Voor L-kaar in de flat aanwezig is, dat zij actief contact met de inwoners opzoeken en ondersteunen zijn de elementen die deze aanpak werkzaam maken. Door te doen wat inwoners op dat moment nodig hebben zorgt voor een vertrouwensband om van daaruit de grotere problemen op te pakken. Zichtbaar, nabij en met vertrouwen, dat is waar het om draait.’
Liesbeth Meuwissen, arts Maatschappij en Gezondheid en projectleider Je Brein de Baas?!:
‘Tijdens de coronapandemie zagen wij een enorme toename aan jongeren met somberheids- en stressklachten op ons spreekuur. Door de opgelegde maatregelen zijn deze klachten onder jongeren begrijpelijk en goed verklaarbaar. Deze maatregelen tasten namelijk de basisbehoeften van jongeren om elkaar te ontmoeten aan. Om met deze klachten leren om te gaan hebben we samen met jongeren, docenten en psychologen het lesprogramma Je Brein de Baas?! gemaakt.’
Liesbeth Meuwissen, Arts Maatschappij en Gezondheid en projectleider Je Brein de Baas?!
Het lesmateriaal bevat basale psycho-educatie over de invloed van stress op je lichaam, waarom jongeren zoveel last hebben van de coronamaatregelen en wat zij daaraan kunnen doen. De theorie is weergegeven in korte animatiefilms en bijbehorend lesmateriaal dat jongeren uitnodigt over zichzelf na te denken en er met anderen over te spreken. Op die manier wordt hun isolement verminderd en hun handelingsperspectief vergroot. Het geeft jongeren, docenten en ouders taal om er met elkaar over te praten. Ook na de coronaperiode is het materiaal goed inzetbaar op scholen en zorgt het dat jongeren hun zelfredzaamheid vergroten. Dit sluit aan bij de GGDrU-speerpunten die gaan over het vergroten van de zelfredzaamheid van jongeren.
Het materiaal is zo goed ontvangen door jongeren en scholen dat het Nederlands Centrum Jeugdgezondheidszorg (NCJ) financiering heeft geregeld en twee vervolgseries die op eenzelfde manier samen met jongeren gemaakt zijn. Hierbij zijn ook andere GGD’en betrokken. Het resultaat is een lessenserie over de stress door leren Makkelijker Leren en een serie over stress door sociale interacties Gelukkig in de Groep. Alle materialen zijn kosteloos beschikbaar via de website van NCJ. Ze zijn niet alleen voor scholen als lesprogramma te gebruiken, maar ook om individuele jongeren naar te verwijzen vanuit spreekuur of via www.jouwggd.nl.
Een veilige leefomgeving kan bedreigd worden door infectieziekten. Ongeveer 70% van de nieuwe en terugkerende infectieziekten zijn zoönosen. Dit zijn ziektes die van dieren op mensen kunnen worden overgedragen. Bijvoorbeeld vanuit dieren in de natuur, maar ook vanuit huisdieren of dieren in veehouderijen. Het meest recente voorbeeld van een zoönose is corona. Het is waarschijnlijk dat de volgende pandemie opnieuw een zoönose zal zijn
GGD regio Utrecht onderzoekt zoönosen om de gezondheid en veiligheid van de leefomgeving te verbeteren. We willen weten hoe we de leefomgeving zo kunnen inrichten dat infectieziekten minder kans krijgen om zich te verspreiden. Ook willen we de juiste kennis hebben om goed voorbereid zijn op een nieuwe uitbraak van een zoönose.
Onderzoeksresultaten Zoönosen en de leefomgeving
GGD regio Utrecht kijkt voortdurend naar meldingen en uitbraken van infectieziekten om de gezondheid van de inwoners te beschermen. Bijvoorbeeld toen er in regio Utrecht bij een aantal inwoners het Westnijlvirus werd vastgesteld. Het Westnijlvirus veroorzaakt Westnijlkoorts met symptomen als koorts, hoofdpijn en spierpijn
In 2020 werd in de regio Utrecht een virus gevonden bij vogels en muggen dat nog niet eerder in Nederland was vastgesteld. Het bleek om het Westnijlvirus te gaan. In het buitenland werden mensen soms al ziek van het Westnijlvirus, maar voor Nederland was dit virus nieuw. Daarom hebben we in samenwerking met regionale ziekenhuizen en het RIVM een aantal artikelen geschreven voor professionals, zodat ze deze ziekte sneller kunnen herkennen (o.a. Meningitis op basis van een autochtone infectie met westnijlvirus – TvI (tvionline.nl) en een uitgave over muggenoverdraagbare ziekten voor inwoners Download – Biowetenschappen & Maatschappij (scroll naar de uitgave De mug). Omdat het Westnijlvirus via bloed wordt overgedragen, heeft de bloedvoorziening (Sanquin) tijdelijk maatregelen genomen om de veiligheid van bloed te waarborgen voor donoren en ontvangers van bloed in deze regio.
Stijn Raven is één van de twee onderzoeksleiders Zoönosen
Wist je dat één op de vijf jongeren tussen de 13 en 17 jaar niet lekker in het vel zit? Het aantal jongeren dat last heeft van stress, prestatiedruk en schoolgerelateerde problemen neemt steeds verder toe. Dit heeft niet alleen invloed op hun welzijn, maar zorgt ook voor een groeiend aantal schoolverzuimers. In sommige gevallen lopen deze problemen zo hoog op dat jeugdhulp nodig is.
Binnen de Regionale Kenniswerkplaats Jeugd en Gezin Centraal (RKJGC) maakt Ilse Schramel deel uit van het kernteam vanuit de praktijk van de GGDrU. De afgelopen vier jaar hebben zij, met de steun van een ZONMW-subsidie, het onderzoeksproject Mentaal kapitaal uitgevoerd. Dit onderzoek richtte zich op het begrijpen van de risicofactoren achter stress, prestatiedruk, schoolverzuim en schooluitval, en onderzocht hoe we in de regio gezamenlijk kunnen samenwerken om deze problemen te voorkomen.
Als onderdeel van dit onderzoek zijn er vier focusgroepen georganiseerd. Twee focusgroepen met in totaal negentien onderwijs- en zorgprofessionals, één met vijf ouders van jongeren die met schoolgerelateerde problematiek kampen, en één met acht jongeren die zelf deze problemen ervaren. Samen hebben we gekeken naar de factoren die samenwerking in de hulpverlening kunnen versterken, maar ook naar de knelpunten die we tegenkomen. We hebben mogelijke oplossingsrichtingen besproken om schoolverzuim en uitval beter aan te pakken. De inzichten uit deze focusgroepen bieden waardevolle handvatten voor zowel preventie als het beter ondersteunen van jongeren die vastlopen in het schoolsysteem. Zie ook rapport en factsheet RKJGC
Zelf had Ilse Schramel de eer om de focusgroep met professionals in de regio ZO Utrecht te begeleiden. Ze hebben een speciale versie van het Rondom jong spel gebruikt, waarmee ze op interactieve wijze de problemen in kaart brachten.
Het onderzoek is in december 2024 gepubliceerd onder de titel Understanding and tackling academic stress and school attendance problems within the school system; a co-creation approach – ScienceDirect.
Door het begrijpen van de problematiek en het zoeken naar gezamenlijke oplossingen, kunnen we de mentale veerkracht van jongeren versterken en hen beter ondersteunen in hun weg naar succes op school en daarbuiten. Heel mooi dat we dat vanuit de Regionale kenniswerkplaats vanuit de zowel beleid, praktijk, onderzoek en ervaringsdeskundigheid hebben bereikt.

Heb je een vraag over een onderzoek van GGD regio Utrecht?
Stuur een e-mail naar onderzoek@ggdru.nl.
Stuur een e-mail naar team Onderzoek