Taken van de GGD bij een ramp of crisis
Bij een ramp of crisissituatie werken politie, ambulance en brandweer samen. Als bij zo’n gebeurtenis de gezondheid van grote groepen mensen in gevaar komt, krijgt ook de GGD een rol. GGDrU maakt onderscheid tussen twee soorten crises: een acute crisis (ook wel flitscrisis) en een sluimerende crisis. Het type crisis bepaalt welk proces in gang kan worden gezet.
Infectieziektebestrijding
Het opsporen, bestrijden en voorkomen van infectieziekten is een dagelijkse taak van de GGD. Dit doen we op verschillende manieren, zoals:
- bron- en contactonderzoek. We proberen de bron van de besmetting te achterhalen en contacten te beschermen;
- vaccinaties en voorschrijven van preventieve medicijnen;
- hygiënemaatregelen adviseren en voorlichting en adviezen geven over het voorkomen van infectieziekten. Ook wijzen wij op eventuele risico’s van infectieziekten;
- melden van meldingsplichtige ziekten bij het RIVM.
Medische Milieukunde
Soms komen bij een brand of een ongeval gevaarlijke stoffen vrij. De GGD heeft 24/7 beschikking over een Gezondheidskundig Adviseur Gevaarlijke Stoffen (GAGS) om te beoordelen of de gevaarlijke stoffen een risico vormen voor de gezondheid van mensen in de omgeving en welke maatregelen mogelijk moeten worden genomen. Daarnaast beschikt de GGD over een team Milieu en Gezondheid voor de medisch milieukundige nazorg. Deze nazorg omvat o.a. het ondersteunen van de gemeente bij de risicocommunicatie en het adviseren over hoe burgers moeten handelen.
De coördinatie van Psychosociale Hulpverlening
De GGD kan worden ingezet voor het coördineren van psychosociale hulpverlening (alle ondersteuning en zorg gericht op het psychisch welbevinden en de gezondheid van getroffenen). Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij de opvang van getroffenen na een ramp of crisis, bij gezinsdrama’s of bij (dreigende) maatschappelijke onrust. De GGD werkt dan onder andere samen met de GHOR, GGZ-instellingen, Maatschappelijk Werk en Slachtofferhulp Nederland.
Gezondheidsonderzoek na rampen
De GGD biedt inzicht in de gezondheidssituatie van de bevolking. In geval van een ramp kan de GGD de burgemeester adviseren over het wel of niet instellen van een gezondheidsonderzoek. Een gezondheidsonderzoek kan de effecten van een grote crisissituatie op de gezondheid en het welbevinden van de getroffenen in kaart brengen. Met de resultaten van zo’n onderzoek kan de gemeente bijvoorbeeld de nazorg bijsturen. Op verzoek van de burgemeester kan de GGD een gezondheidsonderzoek uitvoeren of de uitvoering coördineren.
Onderzoek n.a.v. de tramaanslag in Utrecht
Op 18 maart 2019 vond er een schietincident plaats in en rond een tram op het 24-oktoberplein in Utrecht. De GGDrU is kort daarna door de gemeente Utrecht gevraagd om een onderzoek uit te voeren n.a.v. deze tramaanslag gericht op de gevolgen van de tramaanslag voor de gezondheid en de zorgbehoeften van getroffenen en andere betrokkenen. Hiertoe zijn getroffenen, hun families en ooggetuigen een half jaar en anderhalf jaar na de tramaanslag geinterviewd. Daarnaast is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd naar de zorgbehoefte van hulpverleners en andere professionals betrokken bij deze gebeurtenis. Ten slotte is een onderzoek uitgevoerd naar de informatiebehoefte van huisartsen bij rampen en crisis. Het gezondheidsonderzoek geeft aan hoe ingrijpend de gevolgen van de tramaanslag zijn en wat de zorg- en ondersteuningsbehoefte van diverse groepen is. Hieronder vindt u de rapportages behorende bij deze onderzoeken.
- Eindrapportage onderzoek onder betrokkene bij de tramaanslag in Utrecht
- Infographic onderzoek tramaanslag
- Publicatie Nazorg professionals schietincident Utrecht
- Ondersteuningsbehoefte huisartsen
De GGD werkt nauw samen met GHOR
Bij de uitvoering van deze taken werkt de GGD nauw samen met de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR). De Directeur Publieke Gezondheid is zowel directeur van de GGD als van de GHOR. Vanzelfsprekend stemmen de GGD en de GHOR hun plannen met elkaar af en werken ze samen in de voorbereiding. Bijvoorbeeld als het gaat om opleidingen, trainingen en oefeningen. Maar ook als wordt samengewerkt bij een uitbraak van een (nieuw) griepvirus waarbij grote groepen mensen een vaccinatie krijgen aangeboden. Daarnaast levert de GGD mensen voor het vervullen van rollen binnen de crisisorganisatie van de GHOR.
Weet je wat je moet doen bij brand? Of als elektriciteit, gas of water voor langere tijd uitvalt? Als een tankwagen met gevaarlijke stoffen in brand vliegt? Als het water door je straat stroomt omdat een dijk is doorgebroken? Rampen of crisissituaties komen bijna altijd onverwacht. Dan helpt het als je voorbereidingen hebt getroffen.
Ken de risico’s in jouw buurt
Op de website risicokaart.nl kun je eenvoudig de risico’s bij jouw in de buurt traceren door jouw postcode of woonplaats in te voeren. Je kunt zien of er in jouw omgeving een verhoogd risico is op bijvoorbeeld een luchtvaartongeval, natuurbrand of overstroming en je krijgt advies over wat je in zo’n geval moet doen. Ga naar risicokaart.nl.
Maak een noodpakket
Met een noodpakket ben je goed voorbereid op rampen, calamiteiten of noodsituaties. Een noodpakket samenstellen is makkelijk en niet duur. De meeste spullen heb je waarschijnlijk zelfs al in huis. Voor een lijst met handige spullen kijk je op denkvooruit.nl.
Weet wat je moet doen als de sirene gaat
De sirene waarschuwt voor bijvoorbeeld gevaarlijke stoffen in de lucht. De sirene klinkt alleen in het gebied waar gevaar dreigt. Iedere eerste maandag van de maand om 12.00 uur wordt de sirene getest.
Hoor je de sirene op een ander moment? Dan dreigt er acuut gevaar in jouw omgeving. Handel dan als volgt:
- Ga naar binnen
- Sluit ramen en deuren
- Luister naar de calamiteitenzender (RTV Utrecht en/of Radio M)
Kijk op www.crisis.nl voor meer tips over wat je moet doen als de sirene gaat.
Houd contact en help elkaar
De overheid geeft de officiële informatie bij gevaarlijke situaties:
- Calamiteitenzender: Zorg dat je een radio (op batterijen!) hebt en dat je de goede frequentie van de calamiteitenzender instelt. In de Veiligheidsregio Utrecht zijn RTV Utrecht (televisie) en Radio M (radiofrequentie FM 93.1) de officiële zenders.
- Woordvoerders van de Veiligheidsregio: Je kunt woordvoerders volgen via Twitter @vrutrecht
- NL-Alert: Ben je in de buurt van een gevaarlijke situatie? Dan krijg je via NL-Alert een bericht op je mobiele telefoon. Daarin staat wat je moet doen. Kijk op www.NL-alert.nl voor meer informatie.
Contact met de omgeving
Hoe gaat het met je buren? Tijdens een ramp of crisis is alle hulp welkom. Misschien heb je zelf wel hulp nodig. Zorg ervoor dat je in contact staat met je directe omgeving.
