Taken van de GGD bij een ramp of crisis
Bij een ramp of crisissituatie werken politie, ambulance en brandweer samen. Als bij zo’n gebeurtenis de gezondheid van grote groepen mensen in gevaar komt, krijgt ook de GGD een rol. GGDrU maakt onderscheid tussen twee soorten crises: een acute crisis (ook wel flitscrisis) en een sluimerende crisis. Het type crisis bepaalt welk proces in gang kan worden gezet.
Deze pagina bevat informatie over de verschillende aspecten van GGDrU als crisisorganisatie. Klik op een onderwerp om naar het onderwerp te springen.
GGDrU als crisisorganisatie
Voor een acute crisis is een directe reactie vereist. Daarom werken we met piketdiensten waarbij collega’s 24 uur per dag oproepbaar zijn. De betreffende collega beoordeelt voor GGDrU wat er van de organistie nodig is om de crisis, in samenwerking met crisispartners, zo snel mogelijk op te lossen.
Er zijn ook sluimerende crises. Een sluimerende crisis is een langer durende, langzaam escalerende situatie. Wanneer er sprake is van een sluimerende crisis, verhogen we de paraatheid van GGDrU en staan we klaar om in actie te komen. Dit doen we onder andere met onze club ‘parate medewerkers’. Parate medewerkers komen uit verschillende teams en hebben daardoor ook diverse expertise, kennis en ervaring met crises. Zij worden als eerste gevraagd om bij te springen in een sluimerende crisissituatie. Hierna kan ervoor gekozen worden om verder op te schalen en meer collega’s te betrekken waar nodig. Door met parate medewerkers in actie te komen voorkomen we zoveel mogelijk dat al het andere belangrijke werk van de GGD lang stil komt te liggen door een crisis.
Klik op de video om deze op YouTube te bekijken voor een digitaal toegankelijke versie.
Infectieziektebestrijding
Het opsporen, bestrijden en voorkomen van infectieziekten is een dagelijkse taak van de GGD. Dit doen we op verschillende manieren, zoals:
- bron- en contactonderzoek. We proberen de bron van de besmetting te achterhalen en contacten te beschermen;
- vaccinaties en voorschrijven van preventieve medicijnen;
- hygiënemaatregelen adviseren en voorlichting en adviezen geven over het voorkomen van infectieziekten. Ook wijzen wij op eventuele risico’s van infectieziekten;
- melden van meldingsplichtige ziekten bij het RIVM.
Medische Milieukunde
Soms komen bij een crisis of ramp gevaarlijke stoffen vrij. Denk bijvoorbeeld aan een brand. De GGD heeft 24/7 beschikking over een Gezondheidskundig Adviseur Gevaarlijke Stoffen (GAGS) om te beoordelen of de gevaarlijke stoffen een risico vormen voor de gezondheid van mensen in de omgeving en welke maatregelen mogelijk moeten worden genomen. Daarnaast beschikt de GGD over een team Milieu en Gezondheid voor de medisch-milieukundige nazorg. Deze nazorg omvat onder andere het ondersteunen van de gemeente bij de risicocommunicatie en het adviseren over hoe burgers moeten handelen.
De coördinatie van Psychosociale Hulpverlening
De GGD kan worden ingezet voor het coördineren van psychosociale hulpverlening (alle ondersteuning en zorg gericht op het psychisch welbevinden en de gezondheid van getroffenen). Dit kan bijvoorbeeld voorkomen bij de opvang van getroffenen na een ramp of crisis, bij gezinsdrama’s of bij (dreigende) maatschappelijke onrust. De GGD werkt dan onder andere samen met de GHOR, GGZ-instellingen, Maatschappelijk Werk en Slachtofferhulp Nederland. Klik hier voor de pagina over Advies en ondersteuning bij incidenten.
Gezondheidsonderzoek na rampen
De GGD biedt inzicht in de gezondheidssituatie van de bevolking. In geval van een ramp kan de GGD de burgemeester adviseren over het wel of niet instellen van een gezondheidsonderzoek. Een gezondheidsonderzoek kan de effecten van een grote crisissituatie op de gezondheid en het welbevinden van de getroffenen in kaart brengen. Met de resultaten van zo’n onderzoek kan de gemeente bijvoorbeeld de nazorg bijsturen. Op verzoek van de burgemeester kan de GGD een gezondheidsonderzoek uitvoeren of de uitvoering coördineren.
Op 18 maart 2019 vond er een schietincident plaats in en rond een tram op het 24-oktoberplein in Utrecht. GGDrU is kort daarna door de gemeente Utrecht gevraagd om een onderzoek uit te voeren naar aanleiding van deze tramaanslag, gericht op de gevolgen van de tramaanslag voor de gezondheid en de zorgbehoeften van getroffenen en andere betrokkenen. Hiervoor zijn getroffenen, hun families en ooggetuigen een half jaar en anderhalf jaar na de tramaanslag geinterviewd. Daarnaast is een kwalitatief onderzoek uitgevoerd naar de zorgbehoefte van hulpverleners en andere professionals die betrokken waren bij deze gebeurtenis. Ten slotte is een onderzoek uitgevoerd naar de informatiebehoefte van huisartsen bij rampen en crises. Het gezondheidsonderzoek geeft aan hoe ingrijpend de gevolgen van de tramaanslag zijn en wat de zorg- en ondersteuningsbehoefte van diverse groepen is. Hieronder vind je de rapportages behorende bij deze onderzoeken.
De GGD werkt nauw samen met GHOR
Uitvoering van onze crisisfunctie doen we niet alleen, maar samen met partners in de regio en het land. Zo werken we samen met de Geneeskundige Hulpverleningsorganisatie in de Regio (GHOR). De Directeur Publieke Gezondheid is zowel directeur van de GGD als van de GHOR. Vanzelfsprekend stemmen de GGD en de GHOR hun plannen met elkaar af en werken ze samen in de voorbereiding. Bijvoorbeeld als het gaat om opleidingen, trainingen en oefeningen. Maar ook als wordt samengewerkt bij een uitbraak van een (nieuw) griepvirus waarbij grote groepen mensen een vaccinatie krijgen aangeboden. Daarnaast levert de GGD mensen voor het vervullen van rollen binnen de crisisorganisatie van de GHOR.
