Kenniswerkplaats Samen Omgaan Met Onbegrip (SOMO)
Elk jaar stijgt het aantal meldingen van schrijnende situaties rondom onbegrepen gedrag. Het blijkt moeilijk om in die situaties de juiste hulp te bieden. In de regionale kenniswerkplaats Samen Omgaan Met Onbegrip (SOMO) gaan de Hogeschool Utrecht, GGD regio Utrecht en het Trimbos-instituut samen met ervaringsdeskundigen op zoek naar antwoorden op vragen rondom onbegrepen gedrag.
Dit vierjarige project loopt van september 2023 tot september 2027. De kenniswerkplaats SOMO wordt gefinancierd door het Actieprogramma Grip op Onbegrip.
‘Waar we met elkaar aan moeten werken is niet wat de definitie van de groep zou moeten zijn. Maar wel hoe we hiermee omgaan. Hoe kunnen we het draagbaar maken voor het individu zelf, maar ook diens omgeving en de professionals zoals de politie? Binnen SOMO willen we het sámen doen. Dit collectieve is essentieel. Hulpverleners samen met doelgroepen. Je kunt het als organisatie niet alleen doen. We bereiken het meest in samenwerking met anderen.’
– Job Zwaal, directeur GGDrU
Wil je meer weten over SOMO?
Lees verder in het uitklapmenu hieronder:
Kenniswerkplaats SOMO is een platform om samenwerking, kennisontwikkeling en kennisuitwisseling rondom het thema onbegrepen gedrag te bevorderen. In SOMO werken professionals uit praktijk, beleid, onderzoek en onderwijs vanuit verschillende organisaties (Enik, GGZ Altrecht, De Tussenvoorziening, Politie Midden Nederland, Woningcorporatie Woonin, GGD regio Utrecht, Hogeschool Utrecht, Trimbos-instituut) samen met ervaringsdeskundigen en mensen met onbegrepen gedrag.
De missie van SOMO is om de herstelkracht van mensen die minder goed begrepen worden in onze samenleving te versterken en de steunkracht vanuit én in hun omgeving te vergroten.
- Kennis verzamelen en kunde ontwikkelen rondom de aanpak van onbegrepen gedrag;
- Samenwerking tussen betrokken stakeholders aanjagen waardoor oplossingen integraal tot stand komen;
- Integratie van verzamelde kennis en ontwikkelde kundigheid in beleid, uitvoeringspraktijk en opleiding;
- Bijdragen aan sterker netwerk waarin formele en informele zorgverleners beter samenwerken om mensen met onbegrepen gedrag en hun naasten te ondersteunen;
- Bijdragen aan destigmatisering en bevorderen van herstel van mensen met onbegrepen gedrag.
SOMO is een netwerk waar verschillende groepen stakeholders gezamenlijk een specifiek vraagstuk oppakken. Alle betrokkenen brengen – vanuit verschillende perspectieven die principieel gelijkwaardig zijn – ervaringen, kennis en kunde mee.
De leer- en verbetercyclus is binnen SOMO ingericht op drie samenhangende onderdelen:
- Leren en verbeteren binnen de deelprojecten
Er wordt van en met elkaar geleerd in de deelprojecten. Elk deelproject kent een specifieke leer- en verbeteropgave.
- Leren en verbeteren vanuit verschillende perspectieven
De verschillende betrokken perspectieven (praktijk, beleid, onderwijs, onderzoek en ervaringsdeskundigheid) komen bij elkaar, wisselen uit en leren van elkaar. Co-reflectie (in de vorm van Intentional Peer Support) wordt als leer- en verbetermethodiek gebruikt. De co-reflectiebijeenkomsten worden op diverse niveaus georganiseerd: in een gemeente, in een concrete wijk, binnen een specifieke organisatie of juist met een groep deelnemers vanuit verschillende organisaties, instanties en of perspectieven.
- Evalueren en monitoren
Vanuit de Denktank met ervaringsdeskundigen, kerngroep en stuurgroep wordt actief gestuurd op de verbeter- en leeropgaves en worden de (tussen)resultaten gemonitord, besproken en desgewenst bijgestuurd. Per deelproject nemen vertegenwoordigers deel aan de kerngroep, zij reflecteren op de opbrengsten van het specifieke leer- en verbetertraject in het deelproject.
Bij het Meld- en Adviespunt Bezorgd komen elk jaar meer meldingen binnen van vaak schrijnende situaties. Veel mensen verschijnen telkens opnieuw in de meldingen. Waarom lukt het steeds maar niet om hen passende ondersteuning te bieden? SOMO zoomt in op deze meldingen. Hierbij bekijken we de situatie vanuit de persoon over wie de melding gaat, maar ook vanuit de melder, de naaste(n), omwonenden en betrokken professionals (zoals politie, wijkverpleegkundige, woonconsulent en huisarts). Leren vanuit ervaringskennis staat hierbij centraal.
Familie, buren of vrienden merken vaak als eersten dat het niet goed gaat met iemand. Het is belangrijk om dit te melden voordat de situatie ernstig wordt. De betrokkene kan dan zo snel mogelijk hulp krijgen. Het Meld- en Adviespunt Bezorgd (MAB) is er voor inwoners én professionals die zich zorgen maken over sociaal kwetsbare mensen. Het meldpunt helpt om ervoor te zorgen dat iemand bij de juiste zorg en ondersteuning terechtkomt. Bij acute noodsituaties, bel altijd 112.
Overleggen of advies nodig? Bel het MAB op 030-630 54 80.
Direct een melding doen? Vul het online MAB-formulier in.
Het MAB is beschikbaar in de volgende gemeenten: Amersfoort, Baarn, Bunschoten, De Ronde Venen, Houten, Leusden, Montfoort, Nieuwegein, Oudewater, Soest, Stichtse Vecht, Utrecht, Vijfheerenlanden, Woerden en Woudenberg.
Door samen te werken en tijdig te melden, help je iemand om op tijd de juiste ondersteuning te krijgen.
SOMO deelprojecten
In SOMO deelproject 1 staat het leren en verbeteren vanuit ‘ervaringen’ centraal. Leren van de mensen om wie het gaat.
In deelproject 2 richten we ons op het leren en verbeteren door het bij elkaar brengen van kennis en kunde.
SOMO deelproject 3: de melder centraal In deelproject 3 ligt de focus bij de melder. Het gaat daarbij om de…
Nieuwsbrief SOMO
Wat speelt er rondom SOMO?
Terugblik op de 2e SOMO themabijeenkomst Op donderdag 2 oktober 2025 kwamen ruim tachtig professionals, ervaringsdeskundigen, onderzoekers en beleidsmakers samen…
Afscheidssymposium Hans Slijpen: “Terugkijken naar de toekomst en samen de weg vinden” Op 21 oktober vond op de Hogeschool Utrecht…
ZonMw-subsidie voor project ‘Eerste hulp bij omgaan met onbegrepen gedrag bij woningcorporaties’ Medewerkers van woningcorporaties komen regelmatig in contact met…
Aan SOMO gerelateerde onderzoeken NetWerk Intake bij onbegrepen gedrag: een pilotonderzoek van Kenniscentrum Phrenos Hoe zet je de kracht van…
Parlementaire Verkenning Onbegrepen Gedrag De parlementaire verkenning naar onbegrepen gedrag en veiligheid heeft recentelijk belangrijke stappen gezet. In juli 2024…
Themabijeenkomst 2024 – De melder centraal: wat kunnen professional en melder voor elkaar betekenen? Op 17 oktober 2024 heeft de…
Organisatiestructuur kenniswerkplaats Samen Omgaan met Onbegrip (SOMO)
De kerngroep is een afvaardiging van betrokken stakeholders vanuit de perspectieven beleid, praktijk, onderzoek, opleiding en ervaringsdeskundigheid. De groep komt één keer per drie maanden bij elkaar en is verantwoordelijk voor het functioneren van SOMO, namelijk het onderhoud van het netwerk, de evaluatie van het functioneren van het netwerk, het monitoren van de kenniscyclus, het actualiseren en uitvoeren van de kennisagenda, het bewaken van de voortgang en het proces van de lopende deelprojecten, het bespreken van nieuwe deelprojecten, het bespreken van de opbrengsten van de deelprojecten en disseminatie hiervan en het organiseren van symposia en congressen rondom het thema.
Leden van de kerngroep zijn:
- Ton Verspoor – Enik
- Lente Werner – Ervaringsdeskundige
- Menno Soentken – Hogeschool Utrecht
- Ankie Lempen en Nicole van Erp – Trimbos Instituut
- Ellen Tromp – GGD regio Utrecht
- Steffie Verdonk – Gemeente Utrecht
- Gerard de Valk – GGZ Altrecht
- Leontien Schalkx – De Tussenvoorziening
- Hans Slijpen – Politie Midden Nederland
- Sabra Manche – Woningcorporatie WoonIn
De stuurgroep is een afvaardiging van bestuurders van organisaties van alle kerngroepleden. De groep komt tweemaal per jaar bij elkaar om de ontwikkelingen en voortgang van SOMO op hoofdlijnen te bespreken. De stuurgroep houdt toezicht op het functioneren van de kerngroep via gestructureerde evaluatie en geeft gevraagd/ongevraagd advies.
Leden van de stuurgroep zijn:
- Ton Verspoor – Enik
- Lente Werner – Ervaringsdeskundige
- Lia van Doorn – Hogeschool Utrecht
- Hans Kroon – Trimbos Instituut
- Job Zwaal – GGD regio Utrecht
- Kees Bel – Gemeente Vijfheerenlanden
- Harry Kwast – GGZ Altrecht
- Peter Wijga – De Tussenvoorziening
- Ellen Boverman – Politie Midden Nederland
- Remco de Maaijer, Regioplatform Woningcorporaties Utrecht/Stichting Utrechtse Woningcorporaties
De Denktank bestaat uit een vaste groep mensen die vanuit hun ervaring en kennis als ervaringsdeskundige (zelf en als naastbetrokkene) ondersteuning en advies biedt bij de activiteiten, producten en de aanpak van SOMO. De Denktank komt driemaal per jaar bijeen, waarbij zij advies geeft aan de kerngroep over de opzet en voortgang van nieuwe en lopende projecten en nieuwe thema’s. Hiermee vormen zij de centrale bron van inspiratie, kennis en advies voor de kerngroep van SOMO. Sommige leden van de Denktank hebben zich voorgesteld in één van de SOMO-nieuwsbrieven. Je kunt dan doorklikken op hun naam en ontdekt de nieuwsbrief waar zij in staan.
Leden van de Denktank zijn: (ED) betekent ‘Ervaringsdeskundige’
- Ton Verspoor (ED) – Enik
- Ankie Lempens / Nicole van Erp – Trimbos Instituut
- Lente Werner (ED) – GGZ Altrecht
- Cassandra Barkman (ED) – GGZ Altrecht
- Marga Smit (Familie-ED) – GGZ Altrecht
- Augus Lumalessil (ED) – Leger des Heils
- Saph Metekohy (ED) – De Achterkant
- Jerrel van de Leeuwaarde (ED) – De Tussenvoorziening
- Dineke Smit – Steunpunt Zelfregie & Herstel
- Peter Brakel – Familievertrouwenspersoon
- Anneke Huson – Familievertrouwenspersoon
