Mazelen
Mazelen is een zeer besmettelijke vlekjesziekte. Mensen krijgen het door een virus, het mazelenvirus. Mazelen komt in de hele wereld voor. In Nederland komt mazelen niet veel meer voor omdat de meeste mensen gevaccineerd zijn.
Heb je een vraag over mazelen? Bekijk hier veelgestelde vragen.
Wat is mazelen?
Mazelen is een besmettelijke vlekjesziekte. Mazelen wordt veroorzaakt door het mazelenvirus. Het virus zit in de keel van iemand die besmet is. Door hoesten en niezen komen er kleine druppels met het mazelenvirus in de lucht. Als mensen die druppeltjes inademen, kunnen ze besmet raken met mazelen. Als je al eens mazelen hebt gehad, kun je niet nog een keer besmet raken. Er is geen medicijn tegen mazelen. Wel kun je jezelf, of je kind beschermen tegen mazelen door een vaccinatie.
Kinderen krijgen op de leeftijd vanaf 14 maanden een vaccinatie tegen mazelen aangeboden. Is je kind (tot 18) nog niet gevaccineerd tegen mazelen? Maak een afspraak bij Jeugdgezondheidszorg GGD regio Utrecht voor een afspraak. Bel naar 033-460 00 46.
Wat zijn de symptomen van mazelen?
Mazelen begint plotseling. De klachten zijn meestal:
- koorts,
- niet lekker voelen,
- verkouden en hoesten,
- ontstoken ogen, waardoor iemand niet goed meer tegen licht kan,
- kleine witte vlekjes in de mond.
Na 3 tot 7 dagen komen vlekjes op de huid. Deze vlekjes komen eerst achter de oren en verspreiden zich daarna over het hele lichaam. De vlekjes voelen ruw, als schuurpapier. De tijd tussen het besmet raken en ziek worden is 7 tot 14 dagen. Meestal is het 10 dagen.
Sommige mensen kunnen erger ziek worden van mazelen. Ze krijgen bijvoorbeeld een oorontsteking of longontsteking. Heel soms gaat iemand dood door mazelen.
Kunnen er complicaties zijn bij mazelen?
Ja, middenoorontsteking en longontsteking komen regelmatig voor. Een andere, zeldzame, complicatie is hersenontsteking (1 op 1000 ziektegevallen). In Nederland is de kans om aan mazelen te overlijden heel klein, naar schatting overlijdt 1 op de 10.000 mazelenpatiënten.
Waarom vaccineren tegen mazelen?
De vaccinatie tegen mazelen zit in de BMR-vaccinatie (bof, mazelen, rodehond). Als je één BMR-vaccinatie hebt gehad, beschermt dit voor 95%. Bij twee vaccinaties ben je tot 99% beschermd tegen mazelen.
Mazelen brengt extra risico met zich mee als je behoort tot de volgende groep:
- Zeer jonge kinderen: vooral pasgeborenen van moeders die niet gevaccineerd zijn en die ook geen mazelen hebben gehad, hebben een verhoogde kans op ernstige complicaties en overlijden.
- Volwassenen (ongevaccineerd): met de toename van de leeftijd is er een verhoogde kans op complicaties.
- Mensen met een ernstig verminderde afweer, bijvoorbeeld personen met leukemie of personen die behandeld worden met cytostatica lopen risico op een zeer ernstige infectie met fatale afloop.
- Zwangeren: mazelen veroorzaakt bij het kind geen aangeboren afwijkingen, maar kan in zeldzame gevallen tot een miskraam of vroeggeboorte leiden. (De meeste zwangeren zijn echter beschermd omdat zij tegen mazelen gevaccineerd zijn of als kind de ziekte hebben doorgemaakt.)
Mag mijn kind de vaccinatie eerder?
Op dit moment is er geen mazelenepidemie in onze regio. De BMR-vaccinatie beschermt het beste als deze rond de leeftijd van 14 maanden wordt gegeven. Zolang er geen uitbraken zijn in de regio, is het niet nodig en niet wenselijk om de vaccinatie op jongere leeftijd aan te bieden.
Is je kind (tot 18) nog niet gevaccineerd tegen mazelen? Maak een afspraak bij JGZ GGD regio Utrecht voor een afspraak. Bel naar 033-460 00 46.
Vragen over mazelen
Mazelen begint plotseling. De klachten kunnen zijn:
- koorts,
- niet lekker voelen,
- verkouden en hoesten,
- ontstoken ogen, waardoor iemand niet goed meer tegen licht kan,
- kleine witte vlekjes in de mond.
Na 3 tot 7 dagen komen vlekjes op de huid. Deze vlekjes komen eerst achter de oren en verspreiden zich daarna over het hele lichaam. Over het algemeen is de ziekte na 7 tot 10 dagen weer over en houd je er niets aan over.
Mazelen is heel besmettelijk. Mensen met het virus verspreiden het via de lucht door hoesten, niezen of praten. Het virus kan enkele uren in druppeltjes in de lucht overleven.
Mensen met mazelen kunnen het virus al doorgeven vanaf 4 dagen vóórdat de klachten ontstaan.
Mensen die niet gevaccineerd zijn tegen mazelen kunnen de ziekte krijgen. Iemand die al mazelen heeft gehad, kan de ziekte niet opnieuw krijgen.
Mazelen kan ernstiger zijn bij kinderen onder de 1 jaar of mensen met een afweerstoornis.
Ja, sommige mensen kunnen erger ziek worden van mazelen. Middenoorontsteking en longontsteking komen regelmatig voor. Een andere (zeldzame) complicatie is hersenontsteking. In Nederland is de kans om aan mazelen te overlijden heel klein.
Vaccinatie tegen mazelen wordt aangeboden in het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). Kinderen krijgen rond de leeftijd van 14 maanden het eerste vaccin tegen bof, mazelen en rodehond (BMR) aangeboden. Op de leeftijd van 9 jaar krijgen kinderen een tweede BMR-vaccin aangeboden.
Je bent beschermd tegen mazelen als:
- Je mazelen hebt doorgemaakt
- Je bent gevaccineerd tegen mazelen
Ben je geboren vóór 1965?
Voor 1965 kwam mazelen als kinderziekte nog zo vaak voor dat iedereen die voor die tijd geboren is het doorgemaakt heeft. Je bent dan levenslang beschermd.
Vanaf 1975 zit het mazelenvaccin in het Rijksvaccinatieprogramma.
Mensen geboren tussen 1965 en 1977 zijn soms onvoldoende beschermd, omdat zij mazelen mogelijk niet hebben doorgemaakt en niet twee keer gevaccineerd zijn tegen mazelen.
Er bestaat een inenting tegen mazelen: de BMR-vaccinatie. Deze vaccinatie wordt aangeboden aan kinderen van 14 maanden en 9 jaar en beschermt ook tegen bof en rodehond. Deze vaccinatie zit al sinds 1976 in het Rijksvaccinatieprogramma. Als volwassene kun je de mazelen-vaccinatie nog krijgen. Bijvoorbeeld als je je zorgen maakt omdat je als kind geen BMR-vaccinatie hebt gehad. Of als je nooit mazelen hebt gehad.
Hier vind je meer informatie over de mazelen-vaccinatie voor volwassenen.
Als je twijfels hebt over een vaccin kun je dit altijd bespreken met de jeugdarts of jeugdverpleegkundige op het consultatiebureau. Ook op de website van het RIVM vind je hier meer informatie over.
Voor meer informatie over mazelen kun je op de website van het RIVM terecht.
Blijf thuis of houdt je kind thuis. Kijk voor algemene adviezen op Mazelen | Thuisarts.nl en bel je eigen huisarts voor advies.