Onderzoek

Op basis van de door gemeenten aangegeven informatiebehoefte, is bepaald dat de gegevens over deze doelgroep verzameld kunnen worden via de volgende gegevensbronnen:

• Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg;
• Vragen aan ouders via de Gezondheidsmonitor volwassenen;
• Uitvraag onder bovenbouwleerlingen op het basisonderwijs;
• Panelonderzoek onder ouders;
• Landelijke databronnen, zoals CBS, RIVM.

Digitaal Dossier Jeugdgezondheidszorg

Gekoppeld aan de contactmomenten in de jeugdgezondheidszorg worden verschillende gegevens verzameld over de gezondheid en ontwikkeling van de kinderen (0-11 jaar) en samenhangende factoren (bijvoorbeeld gezinssituatie). In 2021-2022 stelt de assistente jeugdgezondheidszorg tijdens het contactmoment enkele vragen over welbevinden aan de kinderen van groep 7.

Gezondheidsmonitor volwassenen

Aan de vragenlijst van de reguliere Gezondheidsmonitor volwassenen die eenmaal per vier jaar wordt uitgevoerd zijn een aantal vragen over opvoeding en beleving ouderschap toegevoegd.

Monitor leerlingen groep 7 basisonderwijs

Eenmaal per vier jaar wordt, gekoppeld aan de activiteiten van de Jeugdgezondheidszorg op alle basisscholen in de regio Utrecht een vragenlijstonderzoek met vragen over gezondheid en leefstijl gehouden op school, onder leerlingen van groep 7. De laatste monitor is in het schooljaar 2018-2019 afgenomen.

Panelonderzoek ouders

Via het GGD-panel, waarvan de leden geworven zijn via de Gezondheidsmonitor volwassenen/senioren in 2020 werd in mei 2021 een aantal verdiepende vragen aan ouders gesteld over opvoeding, ouderschap en hun wensen en behoeften op het terrein van (opvoed) ondersteuning. Met in dat jaar speciale aandacht voor corona.

Kinderen en jongeren gezond houden. Dat is het doel dat gemeenten, GGD, scholen en vele andere organisaties gemeenschappelijk hebben. Daarvoor moet betrouwbare informatie over de jeugd voorhanden zijn: hoe zitten zij in hun vel, worden zij gepest, drinken zij alcohol, spelen er andere zaken die de jongeren ongezond of ongelukkig maken? Alle verzamelde gegevens, rapportages en achtergrondinformatie kun je vinden op het dashboard GGDAtlas.

Peilen wat speelt onder jongeren

De Gezondheidsmonitor Jeugd voortgezet onderwijs is een van de instrumenten die de GGD gebruikt om deze gegevens te verzamelen. Deze monitor peilt regelmatig wat er onder jongeren speelt. De kennis die hieruit rolt, helpt bij het maken van gericht (school)(gezondheids)beleid. Op basis van de informatie uit de Gezondheidsmonitor adviseert de GGD gemeenten, scholen en organisaties over dit beleid.

Samenwerking met alle GGD’en

GGD regio Utrecht voert de Gezondheidsmonitor Jeugd voortgezet onderwijs sinds schooljaar 2007-2008 elke vier jaar uit. Sinds 2015 is de afname van deze monitor landelijk geharmoniseerd. Bij de harmonisatie wordt nauw samengewerkt met andere GGD’en in Nederland, GGD GHOR Nederland en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Hierdoor zijn er landelijke referentiecijfers beschikbaar.

Basis voor gezondheidsbeleid op school

Gegevens over de gezondheid van de jeugd vormen de basis voor gezondheidsbeleid op school en preventief beleid van gemeenten.

Tussen de 16 en 25 jaar verandert er veel voor jongeren. Ze gaan zelfstandig wonen, hun eigen geld verdienen en zelfstandig beslissingen nemen. Er wordt een grotere mate van zelfstandigheid van hen verwacht. We zien tegelijkertijd dat onder deze leeftijdsgroep meer problemen en risicogedrag voorkomt, bijvoorbeeld relatief veel psychische problemen en hoog gebruik van alcohol en drugs. Ook juridisch en qua zorgaanbod verandert er in deze leeftijdsfase veel. Vanaf hun 18e verjaardag vallen jongvolwassenen niet meer onder de Jeugdwet en de Jeugdgezondheidszorg, maar onder de Wet maatschappelijke ondersteuning. Er is daardoor een ‘kloof’ tussen 18- en 18+. Het is aan gemeenten om hier beleid op te maken om dat toch een soepelere overgang te laten worden. De GGD heeft hier een signalerende en adviserende rol bij. Hiervoor is het belangrijk dat de gemeenten en de GGD kennis hebben vanuit het perspectief van deze jongeren zelf.

Peilen wat speelt onder jongvolwassenen

De Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen is een van de instrumenten die de GGD gebruikt om deze gegevens te verzamelen. De kennis die hieruit voortkomt, helpt bij het maken van gericht (gezondheids)beleid. Op basis van de informatie uit de Gezondheidsmonitor adviseert de GGD gemeenten en organisaties over dit beleid.

Samenwerking met alle GGD’en

In 2021 is de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen voor het eerst uitgevoerd in de regio Utrecht. In 2022 is de monitor landelijk geharmoniseerd. Bij de harmonisatie wordt nauw samengewerkt met andere GGD’en in Nederland, GGD GHOR Nederland en het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM). Hierdoor komen er landelijke referentiecijfers beschikbaar.

Lopend onderzoek.

Lopend onderzoek.

GGD regio Utrecht verzamelt jaarlijks gegevens over de problematiek van sociaal-kwetsbaren, op regionaal en soms ook op lokaal niveau. Het doel is om inzicht te krijgen in de gezondheidssituatie van sociaal-kwetsbare mensen. Dit levert waardevolle informatie op waarmee ontwikkelingen in aard en omvang en de mate waarin zij worden gesignaleerd en toegeleid naar zorg en opvang gevolgd kan worden.
Het gaat om mensen die:

• niet of niet voldoende in staat zijn om voor zichzelf te zorgen;
• meerdere problemen tegelijkertijd hebben, bijvoorbeeld verwaarlozing, huiselijk geweld, vervuiling van de woning;
• niet de zorg krijgen die nodig is om zich in de samenleving te redden;
• geen hulp vragen aan de normale hulpverlening.

De informatie die over sociaal-kwetsbaren verzameld wordt, is nodig om ons te blijven inzetten zodat iedereen op eigen wijze mee kan blijven doen in de samenleving en dat iedereen voldoende ruimte heeft om zich te ontplooien en te ontwikkelen. Op basis van diverse databronnen worden gegevens verzameld over deze doelgroep.

Gezondheidsmonitors

Om de vier jaar verzamelt de GGD gegevens in de Gezondheidsmonitor regio Utrecht. In deze monitor onder de doelgroepen jeugd, volwassenen en senioren wordt informatie verzameld over sociaal-kwetsbaren zoals gegevens over financiële problematiek, sociale uitsluiting, verminderde weerbaarheid, problemen met zelfredzaamheid etc.

Interne registraties

Verschillende GGD-registraties geven informatie over sociaal-kwetsbare mensen. Zo kunnen in het Meld- en Adviespunt Bezorgd zowel burgers als professionals hun zorgen melden over personen waarmee het niet goed gaat en die zelf geen hulp vragen. Ook kunnen bij de GGD signalen en meldingen binnenkomen over zorg aan onverzekerden, dreigende huisuitzettingen, huiselijk geweld en kindermishandeling.

Externe registraties

Diverse externe registraties geven goed inzicht op de aard en omvang van sociaal-kwetsbaren. Denk bijvoorbeeld aan gemeentelijke registraties over aantal afgegeven kennisgevingen van huisuitzetting, aantal meldingen bij gemeentelijke schuldhulpverlening, aantal inschrijvingen van statushouders. Ook andere externe registraties over bijvoorbeeld tienermoederschap, vroegtijdig schoolverlaten, laaggeletterden zijn waardevol.

Extra onderzoek

Soms doet de GGD aanvullend onderzoek naar sociaal-kwetsbare mensen. Zo is in 2018/2019 onderzoek gedaan naar de problematiek rond personen met verward gedrag. Op basis van een aantal databronnen is in pilots in GGD regio Utrecht en West-Brabant geprobeerd om regionaal de groep personen met verward gedrag en de onderliggende problematiek in beeld te brengen. Voor GGD regio Utrecht ging het om de volgende bronnen: Basisvoorziening Handhaving (BVH) van de politie, Regionaal ambulance vervoer Utrecht (RAVU), GGD Meldpunten, Crisisdienst Altrecht, Leger des Heils en een woningcorporatie.

Alle verzamelde gegevens, rapportages en achtergrondinformatie over sociaal-kwetsbaren doelgroep kun je vinden op het dashboard GGDAtlas.